Effectieve besluitvorming in het bedrijfsleven staat of valt met het begrip van gegevens. Hoewel informatie overal beschikbaar is, kan het begrijpen en benutten ervan een uitdaging zijn. Dit is waar een management dashboard van pas komt. In deze blog bespreken we uitgebreid de stappen en best practices om zo’n dashboard te ontwikkelen. Maar voordat we daar dieper op ingaan, laten we eerst de definitie en de evolutie van management dashboards onder de loep nemen.
Wat is een Management Dashboard?
Stel je voor dat je in een auto rijdt of een vliegtuig bestuurt. Op je dashboard vind je essentiële informatie zoals snelheid, oliedruk, temperatuur, en meer. In één oogopslag weet je of alles in orde is zonder je aandacht te verliezen. Evenzo vertrouwen managers vandaag de dag steeds vaker op management dashboards om hun organisaties te leiden.
De voordelen ervan zijn vergelijkbaar met die van een bestuurder: managers krijgen toegang tot cruciale informatie, overzichtelijk weergegeven op één goed ontworpen scherm, waardoor ze snel problemen kunnen identificeren en actie kunnen ondernemen om de prestaties van hun organisaties te verbeteren.
Een management dashboard is een geïntegreerd informatiesysteem dat cruciale gegevens en prestatie-indicatoren van een organisatie weergeeft op een visueel aantrekkelijke en begrijpelijke manier. Het stelt managers in staat om actueel inzicht te krijgen in de prestaties van hun organisatie en datagestuurde beslissingen te nemen.
De Evolutie van Management Dashboards
Tot 1980: Statische Rapporten
In de vroege dagen van management werd informatie voornamelijk gecommuniceerd via statische rapporten en spreadsheets. Deze rapporten werden vaak op papier gepresenteerd en handmatig samengesteld. Managers moesten vertrouwen op gedrukte financiële overzichten en grafieken om beslissingen te nemen. Deze statische rapporten waren tijdrovend om te produceren en de informatie was vaak verouderd tegen de tijd dat ze de besluitvormers bereikten.
Van 1980 tot 2000: De Opkomst van Digitale Dashboards
De jaren 80 en 90 brachten een nieuwe revolutie met zich mee dankzij de opkomst van Business Intelligence (BI)-software. Hiermee werden de allereerste digitale dashboards geïntroduceerd, die beloofden senior managers te voorzien van kleurrijke grafische schermen en gebruiksvriendelijke knoppen om bedrijfsinformatie te visualiseren. Het grootste struikelblok in die tijd was de beperkte beschikbaarheid van gegevens als gevolg van beperkte databases en het ontbreken van geautomatiseerde gegevensintegratie.
Vanaf 2000: Interactieve Dashboards
De vroege jaren 2000 markeerden een baanbrekende periode in de evolutie van management dashboards. Verbeterde gegevensintegratie maakte het mogelijk om gegevens uit diverse bronnen naadloos samen te voegen in real-time. Moderne Business Intelligence (BI)-tools zoals
Tableau
,
Qlik
, en
Power BI
spelen hierin een cruciale rol. Deze tools stellen gebruikers in staat om op maat gemaakte dashboards te creëren met dynamische grafieken, eenvoudige filters en de mogelijkheid om dieper in de gegevens te duiken.
Stappenplan voor het Opzetten van een Effectief Management Dashboard
Een effectief en efficiënt dashboard levert relevante, nauwkeurige en tijdige inzichten die leiden tot betere, geïnformeerde besluiten en acties. Dit is een iteratief proces dat wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met zowel de bedrijfsteams als ontwikkelaars. Management dashboards kunnen je organisatie naar een hoger niveau tillen, aangezien ze helder inzicht verschaffen in bedrijfsprestaties en je ondersteunen bij het nemen van beslissingen. Maar hoe zet je zo’n dashboard op? Het stappenplan van Mark Dumay, Partner bij
Squadra Analytics, biedt een gestructureerde aanpak.
In deze fase is het essentieel om samen te werken met belanghebbenden binnen de organisatie, zoals managers en afdelingshoofden, om duidelijk te begrijpen welke prestatie-indicatoren (KPI’s) het belangrijkst zijn voor de organisatie. De focus ligt op het bepalen van wat je wilt meten en waarom. Dit kunnen bijvoorbeeld financiële KPI’s zijn, zoals omzet of winstgevendheid, of operationele KPI’s, zoals klanttevredenheid of productie-efficiëntie.
Het begrijpen van de context is cruciaal, omdat gegevens niet op zichzelf staan. Ze moeten worden geplaatst in de bredere bedrijfsprocessen en activiteiten. Dit betekent dat je moet onderzoeken hoe de gegevens worden verzameld, verwerkt en gebruikt in de organisatie. Dit helpt bij het identificeren van eventuele knelpunten in de gegevensstroom en zorgt ervoor dat de KPI’s relevant zijn voor de bedrijfsdoelen.
Een van de meest kritische stappen is het bepalen van de gegevensbronnen die nodig zijn om de gekozen KPI’s te meten. Dit omvat het identificeren van interne bronnen, zoals databases en systemen, en externe bronnen, zoals marktonderzoeksgegevens. Zorg ervoor dat je toegang hebt tot deze bronnen en dat de gegevens betrouwbaar, consistent en actueel zijn.
Het is van vitaal belang dat alle betrokkenen binnen de organisatie dezelfde definities en standaarden hanteren. Dit voorkomt verwarring en zorgt ervoor dat de gegevens consistent en vergelijkbaar zijn. Definieer bijvoorbeeld wat “omzet” betekent en welke kosten er moeten worden meegerekend.
Een datamart is een gestructureerde omgeving die is geoptimaliseerd voor rapportage en analyse. In deze stap ontwerp je de datamart met de feiten (KPI’s) en dimensies (attributen waarmee je de KPI’s kunt analyseren) die nodig zijn om de gekozen KPI’s te ondersteunen. Dit omvat het modelleren van de gegevens en het opzetten van de juiste relaties tussen feiten en dimensies.Vaak is een datamart een onderdeel van een Data Warehouse. De opzet hiervan valt buiten de scope van dit blog.
Het visualiseren van gegevens is een cruciaal onderdeel van het dashboardproces. Gebruik grafieken, tabellen, heatmaps en andere visuele elementen om de gegevens op een begrijpelijke en aantrekkelijke manier te presenteren. Zorg ervoor dat de visualisaties de boodschap van de gegevens effectief overbrengen en snel inzichtelijk zijn voor de gebruikers.
Een management dashboard is nooit ‘af’. Het moet regelmatig worden geëvalueerd om te bepalen of het nog steeds aan de behoeften van de organisatie voldoet. Als de bedrijfsdoelen veranderen of als nieuwe inzichten nodig zijn, moet het dashboard worden aangepast en bijgesteld. Dit kan ook inhouden dat nieuwe KPI’s worden toegevoegd of dat bestaande KPI’s worden geherdefinieerd.
Onderhoud van het dashboard is van vitaal belang om ervoor te zorgen dat het altijd up-to-date en relevant blijft. Dit omvat het bijwerken van gegevens, het oplossen van eventuele technische problemen en het regelmatig controleren van de gegevenskwaliteit. Het dashboard moet een lopende investering zijn om zijn waarde voor de organisatie te behouden.
Het Opzetten van een Management Dashboard: Een Praktijkvoorbeeld
Laten we dit proces illustreren aan de hand van een praktijkvoorbeeld. Stel je voor dat je een snelgroeiende online kledingwinkel beheert en dat je een management dashboard wil opzetten om de prestaties van je e-commerce bedrijf te volgen. Je hebt recentelijk een nieuwe marketingcampagne gelanceerd om je wintercollectie te promoten, maar je merkt dat de conversieratio voor deze specifieke collectie lager is dan verwacht. Je wilt inzicht krijgen in wat er mogelijk mis gaat en hoe je dit kunt verbeteren. Hier is hoe je de stappen kunt toepassen in deze context:
Je begint met het identificeren van de belangrijkste prestatie-indicatoren (KPI’s) voor je kledingwinkel. Dit kunnen KPI’s zijn zoals de conversieratio, de gemiddelde bestelwaarde, het aantal bezoekers, de voorraadniveaus voor de wintercollectie en de klanttevredenheid specifiek voor deze collectie.
Om de context te begrijpen, kijk je naar hoe gegevens worden verzameld en gebruikt in je e-commerceproces, vooral gericht op de wintercollectie. Dit omvat het begrijpen van de klantreis, vanaf het moment dat ze de promotie e-mails ontvangen tot het moment van aankoop en retournering.
Je identificeert welke gegevensbronnen nodig zijn. Dit omvat mogelijk gegevens uit e-mailmarketingtools, webanalyse, voorraadbeheersystemen en feedback van klanten die de wintercollectie hebben gekocht.
Je stelt duidelijke definities op voor de geselecteerde KPI’s. Bijvoorbeeld, je definieert ‘conversieratio voor de wintercollectie’ als het aantal voltooide aankopen van winter-items gedeeld door het totale aantal bezoekers dat de wintercollectie pagina heeft bezocht.
Vervolgens ontwerp je je datamart specifiek voor de wintercollectie. Voor de conversieratio zou je de ‘datum’ (dimensie) en het ‘aantal voltooide aankopen’ (feit) kunnen opnemen, evenals specifieke dimensies zoals categorieën binnen de wintercollectie (jeans, jassen, truien, etc.).
Met behulp van tools zoals
Tableau
,
Qlik
, of
Power BI
, maak je visualisaties van je gegevens die gericht zijn op de prestaties van de wintercollectie. Je kunt grafieken, diagrammen en tabellen gebruiken om de KPI’s te volgen en trends en patronen te identificeren, zoals welke categorieën minder goed presteren en waarom.
Je evalueert regelmatig het dashboard. Als je ziet dat de conversieratio voor bepaalde winter items laag is, kun je analyseren waarom dit gebeurt. Misschien ontdek je dat de productbeschrijvingen niet voldoende overtuigend zijn, en kun je actie ondernemen, zoals het verbeteren van de productinformatie en afbeeldingen.
Je zorgt voor regelmatig onderhoud en updates van het dashboard. Dit omvat het toevoegen van nieuwe KPI’s, aanpassen aan veranderende bedrijfsbehoeften, en ervoor zorgen dat de gegevens up-to-date zijn, zodat je altijd inzicht hebt in de prestaties van je wintercollectie en kunt reageren op veranderende marktomstandigheden.
Best Practices voor Gebruik en Implementatie van een Management Dashboard
Het implementeren en effectief gebruiken van management dashboards vereist aandacht voor diverse best practices om ervoor te zorgen dat ze hun beoogde doelen bereiken en waarde toevoegen aan de organisatie. Hier zijn enkele belangrijke overwegingen.
1: Het Betrekken van Belanghebbenden en Teams
Een cruciale eerste stap is ervoor te zorgen dat alle relevante belanghebbenden en teams worden betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van management dashboards. Dit omvat managers, data-analisten, IT-teams en de eindgebruikers van de dashboards. Door deze samenwerking kunnen de dashboards worden afgestemd op de behoeften en doelstellingen van de organisatie. Een goed ontworpen dashboard biedt niet alleen relevante inzichten, maar zet ook aan tot verbetering en actie in de bedrijfsvoering.
2: Training en Gebruikerstoegang
Het is essentieel om ervoor te zorgen dat gebruikers van management dashboards de nodige training en ondersteuning krijgen. Dit omvat training in het gebruik van de gebruikte tools en het begrijpen van de aangeboden gegevens. Daarnaast moet zorgvuldig worden overwogen wie toegang heeft tot welke delen van de dashboards om de vertrouwelijkheid van gevoelige informatie te waarborgen.
3: Vermijd Valkuilen
Om te zorgen dat management dashboards effectief blijven, is het belangrijk enkele veelvoorkomende valkuilen te vermijden:
Historie Overdosis: Het bewaren van historische gegevens in management dashboards is waardevol om trends en patronen te analyseren. Maar pas op voor een overdosis historie. Te veel historische gegevens kunnen het dashboard vertragen en onnodig complex maken. Gebruikers kunnen gefrustreerd raken door langzame laadtijden. Het is essentieel om een balans te vinden tussen historische en actuele gegevens om de prestaties te optimaliseren.
Overbelasting van het Front-end: Complexe berekeningen en dataverwerking kunnen een aanslag zijn op het front-end van je dashboard. Dit kan leiden tot trage prestaties en frustratie bij gebruikers. Overweeg om deze zware taken te verplaatsen naar een Data Warehouse (DWH) om de prestaties te verbeteren en snellere laadtijden te garanderen. Op deze manier kunnen gebruikers snel toegang krijgen tot de informatie die ze nodig hebben.
Misbruik als Werklijst: Management dashboards zijn ontworpen voor strategische stuurinformatie en niet als dagelijkse werklijsten. Het is belangrijk om gebruikers eraan te herinneren dat het beoogde doel van deze dashboards is om inzicht te verschaffen in de algehele bedrijfsprestaties en strategische besluitvorming te ondersteunen. Het gebruik ervan als een takenlijst voor dagelijkse activiteiten kan de focus verstoren.
Gebrek aan Definities en Afspraken: Duidelijke definities en afspraken met betrekking tot de gebruikte termen en indicatoren in het dashboard zijn van cruciaal belang. Als verschillende gebruikers dezelfde termen op verschillende manieren interpreteren, kan dit leiden tot verwarring en inconsistentie in de gegeven interpretatie. Het is van essentieel belang om een gemeenschappelijk begrip te waarborgen om nauwkeurige besluitvorming te garanderen.
Geen Versiebeheer: Versiebeheer voor dashboards is een must, vooral wanneer meerdere gebruikers betrokken zijn bij aanpassingen en updates. Het ontbreken van versiebeheer kan leiden tot verwarring en fouten bij het bijwerken van dashboards. Als er geen eerdere versies zijn om op terug te vallen in geval van fouten, kan dit de betrouwbaarheid van de gegevens en besluitvorming in gevaar brengen. Implementeer versiebeheer om eerdere versies te kunnen raadplegen wanneer dat nodig is.
Kortom, het vermijden van deze valkuilen is essentieel om ervoor te zorgen dat management dashboards effectief en bruikbaar zijn voor strategische besluitvorming en bedrijfsanalyse. Door aandacht te besteden aan deze valkuilen en proactief stappen te ondernemen om ze te vermijden, kun je zorgen voor de succesvolle inzet van je management dashboard en de besluitvorming binnen je organisatie verbeteren.
Conclusie
Management dashboards vormen de ruggengraat van datagestuurde besluitvorming en zijn cruciaal voor het navigeren naar succes in moderne organisaties. Na het verkennen van de definitie en evolutie van management dashboards en het benadrukken van de essentiële elementen, is het nu aan jou om deze inzichten en best practices in je eigen organisatie toe te passen.
Het startpunt voor een effectief dashboard ligt bij het volgen van een gestructureerde aanpak, van het identificeren van vereisten tot regelmatig onderhoud. Daarnaast zijn best practices van onschatbare waarde bij zowel het gebruik als de implementatie van management dashboards. Door belanghebbenden te betrekken, te zorgen voor training en toegang, en valkuilen te vermijden, kun je de kansen op succes aanzienlijk vergroten.
Kortom, management dashboards zijn niet alleen waardevol, maar ook noodzakelijk voor moderne bedrijven. Het vereist weliswaar tijd en inspanning, maar de resultaten zijn absoluut de moeite waard. Ga nu aan de slag, pas deze principes toe en leid je organisatie naar een data-gestuurde toekomst vol succes.